CỜ CHÒI – TRÒ CHƠI DÂN GIAN ĐẶC SẮC Ở QUẢNG TRỊ

rước đây có mặt ở rất nhiều làng quê, nhưng nay chỉ còn được tổ chức ở một số làng như Hà Trung (huyện Gio Linh); làng Diên Sanh, làng Đại An Khê, làng Long Hưng, làng Văn Quỹ, làng Anh Thơ, làng Phú Kinh, làng Hưng Nhơn (huyện Hải Lăng)… Chơi cờ chòi được chuẩn bị từ những ngày trước tết, chính thức chơi từ ngày đầu năm kéo dài trong ba bốn ngày.

Để tổ chức hội cờ chòi,

người dân thường dựng chòi ở những nơi rộng rãi có đông người qua lại hay ở sân đình.

Cách thức chơi cờ chòi cũng giống như cách chơi cờ quân (cờ quân cũng có 4 người chơi, thường tổ chức ở gia đình phù hợp với những người lớn tuổi phổ biến trong vùng thôn quê Quảng Trị, Thừa Thiên).

Sau khi các chòi đã ổn định. Ông cai đánh 1 hồi trống và 3 dùi (gọi là 1 hồi 3 đùi) ngay lập tức 4 người chạy cờ của 4 chòi chạy đến bàn trọng tài. Trong khi đó người sắp cờ sẽ chia các quân cờ thành 4 phần, gọi là tay cờ, mỗi tay có 8 quân cờ. Khi ông cai quay vụ, vụ dừng lại, mặt nổi lên trên có chữ cái nào thì chòi đó được quyền chọn tay cờ trước và cứ như thế các chòi luân phiên nhau bắt tay cờ theo chiều kim đồng hồ. Mỗi chòi sau khi bắt cờ xong sẽ có 8 quân cờ, 4 người chạy cờ mang cờ trở về chòi mình và đưa lên cho những người trên chòi sắp cờ và nghiên cứu nước đi.

Chòi được bắt cờ trước đồng thời sẽ trở thành người làm cái trong nước đi đầu tiên của hội chơi. Sau khi nghiên cứu xong, họ quyết định số lượng quân cờ sẽ đi và ra thông qua tiếng mõ để cho các chòi khác được biết và chòi cái đánh trống nhắc lại. Các chòi khác nghe tiếng phát lệnh đó mà chuẩn bị quân cờ mang ra ứng thí.

Lúc này, người chạy cờ ở các chòi mang quân cờ của mình đến chòi cái (bàn trọng tài) để đánh. Sau khi so cờ, chòi nào có quân lớn thì giành phần thắng, được mang quân cờ đó về cắm ở chòi mình và đồng thời giành quyền làm cái trong lượt đấu tiếp theo. Những chòi còn lại bị thua thì để cờ lại ở bàn trọng tài. Cứ như vậy, các chòi tiếp tục chơi cho đến hết cờ thì kết thúc ván cờ. Phần thưởng cho chòi chiến thắng là số tiền mà các chòi đã đặt cược cho mỗi quân cờ trước khi vào hội chơi (tiền đặt cược được tượng trưng bằng các thẻ tre, mỗi chòi gồm 10 thẻ và một thẻ tre tương ứng với một quân cờ, chòi nào trong quá trình chơi số thẻ tre đã thua hết mà muốn chơi tiếp thì có thể mua lại thẻ tre của những chòi giành phần thắng). Ngoài ra còn được làng tặng một phần thưởng mang tính khích lệ, động viên.

Luật chơi và cách ăn giống như luật chơi của cờ quân. Có hai cách ăn là ăn lùa (ăn đúp) và ăn kết.

Hội cờ chòi là một trò chơi dân gian thể hiện trí thông minh nhanh nhạy, mưu lược và tài tiên đoán của các thành viên trong các chòi thông qua việc bàn bạc, tính toán để đưa ra các quân cờ phù hợp, chính xác nhằm giành lợi thế trong từng ván đấu và giành phần thắng về cho chòi mình trong toàn bộ cuộc chơi. Khác với các trò chơi khác, hội cờ chòi thích hợp với những người lớn tuổi, họ đến chơi không phải vì đam mê cờ bạc mà đến với hội cờ chòi để tìm nguồn vui, được giao lưu, học hỏi nhau trong từng thế đánh, từng nước đi và so tài cao thấp trong từng ván cờ để rồi hẹn năm sau cùng tái ngộ. Mặt khác, hội cờ chòi còn là nơi thể hiện tinh thần đoàn kết của các thành viên trong cộng đồng, nơi thư giãn sau một năm lao động vất vả, chuẩn bị bước vào mùa vụ mới. Vì thế, hội cờ chòi cần được các cấp chính quyền địa phương quan tâm, tạo điều kiện hoạt động để di sản văn hóa phi vật thể này không bị mai một./.

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *